اهمیت و جایگاه آموزش نورپردازی در پروژه های طراحی
در هر پروژه طراحی و ساخت و سازی، روشنایی و نحوه نور پردازی یکی از شاخص های بسیار مهم و تاثیر گذار است. در واقع این که چطور روشنایی یک فضا طراحی شود و توزیع نور در یک فضا به چه صورت باشد، تاثیر بسیار زیادی در چگونه دیده شدن آن فضا خواهد داشت.
به همین دلیل در هر پروژه حرفه ای طراحی که باشد، بخش عمده ای از کار روی نحوه نورپردازی تمرکز دارد.
این که توزیع نور و نحوه نورپردازی یک بخش به چه صورت باشد، امری است که باید با توجه به معیار های مختلف و شاخصه های متفاوتی در نظر گرفته شده و تعیین شود.
نورپردازی در پروژه های طراحی
این نور پردازی می تواند شامل روشنایی بخش های مختلف داخلی یک سازه شود. همچنین محوطه های بیرونی، بخش های ورودی و دیگر قسمت های مرتبط با یک سازه نیز جز پروژه نورپردازی می شود. البته که این امر تنها مختص پروژه های ساختمانی نمی شود و در پروژه های ساخت و ساز مختلف، مبحث نورپردازی امری بسیار تاثیر گذار و حائز اهمیت است.
به همین دلیل در این جا می خواهیم بر اهمیت و جایگاه آموزش نورپردازی در پروژه های طراحی مختلف بپردازیم.
این که چرا در پروژه های خود به یک طراحی نور حرفه ای نیاز داریم و این کار چگونه باید به صورت تخصصی انجام شود. در ادامه با تکیه به اهمیت آموزش نورپردازی، به بررسی جنبه های متفاوت این مفهوم می پردازیم.
چرا آموزش نورپردازی اهمیت زیادی پیدا کرده است؟
شاید تا پیش از این توجه زیادی به یک نورپردازی حرفه ای نمی شد. در بسیاری از پروژه های ساخت و ساز و طراحی نیز، نورپردازی و طراحی روشنایی صرفا یک فرایند معمولی در نظر گرفته می شد. اما امروزه، نتایج حرفه ای ثابت کرده که نورپردازی از جایگاه ویژه ای در پروژه های مختلف برخوردار است.
اهمیت نورپردازی
اگر کسی می خواهد پروژه خود را به صورت حرفه ای پیش ببرد و از روش های نورپردازی مبتنی بر فناوری و به روز در روند کار خود استفاده کند، قطعا به آموزش نورپردازی نیاز دارد. آن هم در زمان دیجیتالی شدن و پیچیدگی های روز افزون فناوری، طراحان باید بتوانند به بهترین شکل ممکن و با اطمینان خاطر بر چالش های پیش روی خود تسلط یابند.
دورها و مفاهیم مرتبط با آموزش های طراحی نور و روشنایی و نحوه نورپردازی فضا های مختلف، می تواند در این خصوص کمک کننده باشد.
همین امر نیز موجب افزایش توجه و تمرکز بر این مفهوم شده است. از نقطه نظر فنی و تخصصی و از بعد علمی، پروژه های نورپردازی در حال حاضر رویکردی بسیار متفاوت و پیشرفته تر دارند.
آموزش طراحی نورپردازی در معماری و طراحی داخلی
طراحی نورپردازی و روشنایی فضا های مختلف، در معماری و طراحی داخلی به یک روند حرفه ای و پر طرفدار تبدیل شده است.
این امر بر مبنای مطالعه و تمرکز بر طراحی سیستم های روشنایی سازگار با محیط مورد نظر استوار است. منظور از این محیط ها نیز هم محیط های داخلی و هم محیط های خارجی است و به یک فضای به خصوص محدود نمی شود.
مفاهیم گنجانده شده در آموزش نورپردازی هم شامل دستکاری و تغییر در نحوه روشنایی فضا می شود و هم شامل طراحی نور با استفاده از نور های طبیعی و نور های مصنوعی و الکتریکی. علاوه بر این، تمرکز بر بهینه سازی مصرف انرژی، بهبود و ارتقای کیفی روشنایی فضا برای افزایش انرژی، توزیع بهینه و متوازن نور، استفاده از نور های متناسب با کاربرد فضای مورد نظر و از همه مهم تر تمرکز بر جنبه های زیبایی شناسی نورپردازی نیز در حوزه آموزش های نورپردازی قرار می گیرند.
هدف از طراحی نورپردازی چیست؟
هدف نهایی از این امر، تامین نیاز های انسان است. این نیاز ها نیز شامل سلیقه، روحیه، بهبود خلق و خو و انرژی و … می شود. این که افراد بتوانند بهترین حس را از محیط اطراف خود بگیرند.
این محیط می تواند هم خانه شخصی آن ها باشد، هم محیط کار، فضا های شهری و هر مکان دیگری که به نوعی افراد با آن جا در ارتباط اند.
نکته قابل توجه در خصوص طراحی روشنایی و نیاز به آموزش نورپردازی این است که این مفهوم نه تنها در اصول علمی مطرح می شود، بلکه در هنر های تجسمی نیز می توان ردپای آن را جست و جو کرد.
به این ترتیب هدف اصلی آموزش نورپردازی و طراحی نور در محیط های مختلف این است که ساکنین بتوانند دیدی واضح، راحت و بدون هر گونه ناراحتی داشته باشند.
دیگر اهداف نورپردازی
علاوه بر این هدف اولیه، در علم معماری و طراحی داخلی نیز هدف از طراحی نورپردازی، ایجاد تعادل بین هنر و علم نورپردازی است.
به این ترتیب می توان در فضای مورد نظر خلق و خوی بهتری ایجاد کرد و یک علاقه و حس مطلوب بصری را به وجود آورد.
در نهایت نیز هدف از طراحی نورپردازی دستیابی به شاخصه های ایمنی، فنی و بهره وری مطلوب از نور و انرژی در فضای مورد نظر است.
عناصر مهم در آموزش نورپردازی
در معماری و طراحی داخلی، نحوه نورپردازی اجرا شده به صورت تخصصی و حرفه ای بر مبنای سه اصل و جنبه مهم و اساسی استوار است.
این اصل ها هم در نورپردازی ساختمان ها و فضا های اطراف آن مطرح می شوند و هم در پروژه های عمومی نظیر ساختمان های تجاری و اداری و نورپردازی محوطه های باز شهری.
اصل های مهم آموزش نورپردازی نیز درست مانند دلیل اهمیت آن در معماری، بر زیبایی شناسی، بهره وری انرژی و بهبود عملکرد سازه تمرکز دارد.
سه اصل مهم در نورپردازی
در طراحی روشنایی یک فضا به کمک چراغ های متفاوت از انواع کم نور آن گرفته تا نور های برجسته و چراغ های تزئینی می توان نه تنها یک فضا را روشن کرد، بلکه می توان از این طریق ویژگی های طراحی فضای مورد نظر را نیز برجسته کرد و انرژی بهتری را به فضا بخشید.
سه اصل مهمی که در آموزش نورپردازی باید مورد بررسی قرار بگیرد، یعنی همان زیبایی شناسی، بهره وری انرژی و بهبود عملکرد، سه اصل بسیار تاثیر گذار در هر پروژه ای هستند.
در ادامه بیش تر با این سه مورد مهم در طراحی نورپردازی آشنا خواهیم شد.
اصل زیبایی شناسی در طراحی نورپردازی
طرح ها و ایده های مختلف نورپردازی و روشنایی می توانند تاثیر بسیار زیادی بر لذت زیبایی داشته باشند. آن ها می توانند بر ارزیابی حسی فضا های مختلف اثر بگذارند و درک و حس بصری مطلوبی را به همراه داشته باشند.
سیستم های روشنایی که به دقت زیادی طراحی شده و در بخش های مختلف جای گذاری شده اند، می توانند موارد متعدد طراحی صورت گرفته در فضا را برجسته کرده و نظر ها را به نقاط کانونی متعددی که ایجاد می شود، جلب کند.
در پروژه های عمومی، مانند مرکز شهر ها، مراکز تفریحی، محوطه های باز و پارک ها و … نیز نورپردازی محیطی می تواند حس مناسبی را القا کرده و موجب سرزندگی در فضا شوند. در مکان های اداری و شرکت ها نیز می توان به کمک روش های مختلف نورپردازی، تصویری روشن و مشخص از هدف برند مورد نظر را با زیبایی هر چه تمام تر نمایش داد. تمام این ها اما زمانی به دست می آید که بر اساس آموزش نورپردازی، ایده هایی کاملا اصولی و حرفه ای برای طراحی نور و روشنایی ارائه شود.
اصل بهره وری انرژی در طراحی نورپردازی
یکی از مواردی که در آموزش نورپردازی مورد توجه قرار می گیرد و باید حتما دنبال شود، اطمینان از این امر است که نحوه نورپردازی به گونه ای انجام شود که از اتلاف انرژی جلوگیری شود. در این رویکرد اصولی، نحوه نورپردازی و نصب سیستم های روشنایی باید به گونه ای باشد که با حداکثر تاثیر و عملکرد، حداقل هدر رفت را در مصرف انرژی داشته باشند.
استفاده از چراغ های کم مصرف می تواند یکی از این موارد باشد. اما این توجه به اصل بهره وری انرژی در اصول آموزش نورپردازی تنها به این مورد محدود نمی شود. استفاده از اشیای بازتاب دهنده و براق برای انعکاس هر چه بهتر نور در فضا یکی دیگر از این ایده ها است که موجب می شود نور با نهایت تاثیر خود در فضا بازپخش شود.
طراحی هوشمندانه نور در هر فضایی متناسب با ابعاد، میزان ورودی نور طبیعی، میزان جریان نور، کاربرد و هدف از نورپردازی و مواردی از این قبیل صورت می گیرد تا به این ترتیب بهترین ایده در روشنایی فضای مورد نظر ارائه شده و اجرا گردد.
توجه به اصل عملکرد در آموزش نورپردازی
یکی دیگر از اصول مهم در ایده های طراحی نور و روشنایی، توجه به عملکرد آن طرح برای فضای مورد نظر است. این امر که قاعدتا مبتنی بر کارکرد آن فضا و هدفی است که در آن دنبال می شود، تعیین می کند که کدام سبک و ایده نورپردازی بهترین نتایج را به دنبال دارد.
ارگونومی وسایل روشنایی آخرین نکته اساسی و مهمی است که در نکات و اصول آموزش نورپردازی باید مورد توجه قرار بگیرد. اصل عملکرد در نورپردازی انجام شده، نیاز به تولید نور کافی برای اهداف آن سازه در حالی است که هزینه های عملیاتی را نیز متعادل می کند. علاوه بر این، درکی که از سبک نورپردازی انجام شده توسط دیگر افراد به دست می آید، جنبه دیگر این اصل عملکرد در طراحی نورپردازی است.
معرفی انواع ایده های پایه ای نورپردازی
حال که تا این جای کار به اصول اولیه این رویکرد پرداختیم و اهمیت و جایگاه آموزش نورپردازی در طراحی داخلی و معماری را مورد بررسی قرار دادیم، بهتر است به سه سبک پایه ای در طراحی نورپردازی نیز بپردازیم.
هر مکانی، از یک اتاق گرفته تا یک ساختمان بزرگ، یک محوطه باز، یک مرکز تفریحی، رستوران یا هر مکان دیگری می تواند کارایی متفاوت و منحصر به فردی داشته باشد و با اهداف مختلفی طراحی شده و مورد استفاده قرار بگیرد.
انواع نورپردازی
بر همین اساس نیز نوع روشنایی ها و ایده های نورپردازی متناسب با این اهداف و کارایی ها متفاوت بوده و به این ترتیب تعیین می شود. ایده های طراحی نورپردازی به صورت کلی شامل چهار ایده پایه ای می شود. آن ها شامل موارد زیر هستند:
• نورپردازی محیطی
• نورپردازی کاربردی
• نورپردازی جانبی یا لهجه
• روشنایی و نورپردازی محیط های داخلی
یک نکته
یک نور عمومی یا محیطی را می توان برای روشن شدن کلی یک اتاق به کار گرفت تا یک سطح یکنواخت از نور در سراسر فضا منتشر شود.
علاوه بر این، اطمینان از ترافیک ایمن و آسان روشنایی نیز می تواند در نورپردازی یک فضا دنبال شود.
در ادامه تمرکز بر روشنایی بهتر و عملکرد بهتر در تمام این سبک های پایه ای نورپردازی باید دنبال شود. این موارد در مباحث آموزش نورپردازی با دقت دنبال می شود.
چهار شاخصه اصلی آموزش نورپردازی
در مباحث آموزش طراحی نورپردازی، چهار شاخصه اصلی نیز وجود دارد که باید آن ها را در اجرای پروژه های مختلف در نظر گرفت.
بیایید چهار عنصر اساسی روشنایی را بررسی کنیم: جهت تنظیم نور و روشنایی، کیفیت نورپردازی، نسبت روشنایی و کنترل نور از چهار شاخصه اصلی نورپردازی است.
هر یک از این عناصر به تأثیر کلی نورپردازی ما کمک می کنند و هنگام طراحی نورپردازی باید مورد توجه قرار بگیرند.
زمانی که نورپردازی کاملا حرفه ای و مطابق اصول آموزش نورپردازی صورت بگیرد، تمام این شاخصه های مهم و تاثیر گذار نیز دنبال خواهد شد.
مسیر های متعدد آموزش طراحی نورپردازی
با توجه به رشته و حرفه ای که دنبال می کنید، مسیر های متعددی برای آموزش و یادگیری طراحی نورپردازی وجود دارد. نکته مهم در تمام این مسیر ها این است که شما به ایده ای حرفه ای و مبتنی بر اصول تخصصی برای نورپردازی دست یابید.
یکی از بهترین مسیر های تخصصی برای داشتن یک نورپردازی حرفه ای و دنبال کردن تخصصی آموزش نورپردازی، یادگیری تکنیک هایی است که به کمک نرم افزار های طراحی نور انجام می شود. نرم افزار های مختلفی در این خصوص وجود دارند که می توانند به یک طراحی نور بسیار تخصصی و جذاب کمک کنند.
آموزش نورپردازی به دلیل اهمیتی که دارد و تاثیری که در روند اجرای پروژه های مختلف ساخت و ساز و طراحی داخلی دارد، اگر به کمک نرم افزار های تخصصی انجام شود، می تواند به بهترین شکل به نتیجه برسد. نرم افزار هایی مانند نرم افزار طراحی نور دیالوکس، می تواند در این خصوص به متخصصان مختلف کمک کند.
